تکثیر زبرا دانیو ( Zebra Danio Breeding )
زبرا دانیو از متداول ترین ماهیان دسته دانیو ها است که در آکواریوم های خانگی مورد استفاده قرار می گیرد. زیستگاه اصلی زبرا دانیو، هند و پاکستان است و در انواع آب ها با شرایط مختلف یافت می شود. این ماهی به جهت تکثیر و پرورش نیز بسیار محبوب است و تنها مشکلی که در تکثیر این ماهی آزار دهنده می باشد، تمایل والدین به خوردن تخم ها است.
در این مقاله روش تکثیر این ماهی محبوب به صورت مرحله به مرحله توضیح داده خواهد شد.
بخش اول: آماده سازی ماهیان مولد و آکواریوم تکثیر ایده آل برای پرورش زبرا دانیو
1- جداسازی جنس نر و ماده زبرا دانیو:
اولین مرحله در تکثیر ماهیان آکواریومی، شناسایی نر و ماده است. به طور کلی در ماهی زبرا دانیو، جنس نر جثه لاغرتری نسبت به جنس ماده دارد. همچنین جنس نر، بدنی پر رنگ تر و خوش رنگ تر نسبت به جنس ماده دارد.
پس از تشخیص جنسیت، دسته ماهی های نر و ماده را در دو آکواریوم مجزا قرار دهید و آن ها را از هم جدا کنید.
2- تغذیه زبرا دانیو ها با غذاهای مقوی:
پس از جداسازی دسته نر از دسته ماده، آن ها را با غذاهای با کیفیت تغذیه نمایید. بهتر است که در صورت امکان از غذاهای زنده مانند آرتمیا استفاده شود. یک الی دو هفته این روند را ادامه دهید تا ماهی ها آماده جفتگیری شوند. در این دوره شکم ماهیان ماده تورم بیشتری نسبت به روز اول جداسازی پیدا خواهد کرد.
3- آماده سازی آکواریوم تخمریزی:
آکواریوم تکثیر باید حجمی بین 20 تا 40 لیتر داشته باشد. دمای 22.5 تا 27.5 درجه سانتی گراد مناسب این آکواریوم است. همچنین جهت تهویه آب از یک پمپ هوای ضعیف و یک سنگ هوای کوچک استفاده کنید. استفاده از فیلتر های اینترنال موجب مکش تخم ها می شود.
4- انتقال ماهیان مولد به آکواریوم تخمریزی:
پس از یک الی دو هفته از جداسازی ماهیان مولد، آن ها را به آکواریوم تکثیر منتقل نمایید. در شرایط ایده آل بهتر است که به ازای هر یک عدد ماهی ماده، دو عدد ماهی نر درون آکواریوم تکثیر قرار بگیرد. به طور معمول، دانیو ها پس از گذشت 24 ساعت از انتقال به آکواریوم جدید، تخمریزی می نمایند. ( در صورتی که پس از گذشت 48 ساعت، خبری از تخمریزی نشد، مولدین را مجددا به آکواریوم های جداسازی برگردانید و زمان بیشتری جهت آمادگی به آن ها بدهید ).
تخمریزی بدین صورت انجام می پذیرد که ماهی ماده تخم ها را رهاسازی می کند و بلافاصله ماهی نر در پشت سر ماهی ماده تخم ها را بارور می کند. مسلما تمامی تخم ها به صورت صد در صد بارور نخواهند شد. به هر حال لازم است که پس از مشاهده تخم ها در انتهای آکواریوم، مولدین از آکواریوم خارج گردند. همچنین روش های دیگری جهت جداسازی مولدین از تخم ها وجود دارد که در ادامه به توضیح آن ها پرداخته شده است.
بخش دوم: محافظت از تخم ها درون آکواریوم تکثیر
1- استفاده از گوی ( تیله ) جهت محافظت از تخم ها:
یک روش جهت محافظت از تخم ها قرار دادن گوی های کوچک تا ارتفاع 5 سانتی از انتهای آکواریوم تکثیر می باشد. پس از قرار دادن گوی ها تا ارتفاع 5 سانتی متری از انتهای تانک، آکواریوم را تا ارتفاع 8 الی 10 سانتی متر از آب پر کنید و مولدین را در چنین آکواریومی به یکدگیر معرفی نمایید. در این ارتفاع نسبتا کم، تخم ها در زمان کمتری به میان گوی ها منتقل می شوند و امکان خورده شدن تخم ها توسط والدین در این روش بسیار پایین خواهد بود. در تصویر زیر، روش تکثیر با استفاده از تیله قابل مشاهده است.
2- استفاده از توری پرورشگاه جهت محافظت از تخم ها:
در این روش می توانید از توری های مخصوص مکعبی شکل که در فروشگاه های آکواریومی به عنوان پرورشگاه عرضه می شوند استفاده کنید. پرورشگاه را به گوشه ای از آکواریوم تکثیر بچسبانید و مولدین را درون آن قرار دهید. در این روش پس از تخم ریزی، تخم ها از انتهای پرورشگاه خارج می شوند و به کف آکواریوم تکثیر منتقل می شوند، در صورتی که والدین درون پرورشگاه باقی می مانند و دسترسی به تخم ها نخواهند داشت. این روش در تصویر زیر قابل مشاهده است.
3- استفاده از رشته های نخ (کاموا) و یا گیاه طبیعی جهت محافظت از تخم ها:
رشته های نخ را به یک چوب پنبه ببنیدید و آن را با فاصله 2 سانتی متر از انتهای آکواریوم معلق نمایید. برای آکواریوم تکثیر 20 لیتری به 10 عدد از دسته های رشته ای نیاز خواهید داشت.
همچنین استفاده از گیاهان طبیعی درون آکواریوم تکثیر، فضایی انبوه را ایجاد می کند که درصد خورده شدن تخم ها توسط والدین را تا حدود زیادی کاهش خواهد داد.
در تصویر زیر نحوه استفاده از رشته های نخ را مشاهده می نمایید.
بخش سوم: نگهداری از نوزادان تازه متولد شده ( نگهداری از لارو زبرا دانیو )
همان طور که پیشتر گفته شد، مولدین پس از یک روز از قرارگیری در آکواریوم تکثیر تخم ریزی می نمایند و لازم است که پس از اتمام تخمریزی، مولدین از آکواریوم تکثیر خارج گردند. تخم های رها شده در انتهای آکواریوم، پس از 1.5 الی 2 روز به لارو تبدیل می شوند و نوزادان زبرا دانیو از تخم خارج خوهند شد. تا دو روز پس از خروج لارو ها از تخم، نیاز به غذادهی نیست و این عمل تنها موجب آلوده کردن آب می گردد. در این زمان لارو ها توانایی شنا مناسب ندارند و تحرک زیادی در آن ها مشاهده نمی شود و بیشتر در گوشه ای از آکواریوم در کنار یکدیگر جمع می شوند. پس از گذشت دو روز از تولد، لارو ها آزادانه به اطراف شنا خواهند کرد و در این زمان لازم است که جهت تغذیه آن ها اقدام گردد. با توجه به اندازه بسیار کوچک نوزادان زبرا دانیو، تغذیه آن ها تنها با غذاهایی همچون نوزاد میگو آرتمیا و آنفوزوئر امکان پذیر است.
با گذشت چند روز از تولد نوزادان و قوی تر شدن آن ها، یک فیلتر ملایم به آکواریوم اضافه نمایید. برای این منظور می توانید از فیلتر هنگ آن استفاده کنید. همچنین اضافه کردن تعدادی حلزون کوچک موجب نظافت موثر تر آکواریوم و خوردن ضایعات غذا توسط حلزون ها گردد. برای این منظور استفاده از حلزون کیلر و یا حلزون شاخدار توصیه می گردد. سیفون منظم آب در این دوره جهت حفظ کیفیت آب بسیار حائز اهمیت است. برای این منظور به صورت روزانه و یا هر دو روز یک بار 10 الی 25 درصد از آب را از انتهای آکواریوم سیفون نموده و آب جدید کلر در رفته را جایگزین نمایید.
به طور معمول نوزادان زبرا دانیو پس از 6 هفته به اندازه ای حدود 2 سانتی متر خواهند رسید. جهت رشد بهتر نوزادان، توصیه می شود که پس از چهار هفته از تولد و رسیدن به اندازه 1.5 سانتی متر، آن ها را به آکواریوم بزرگتری منتقل نمایید تا فضای بیشتری جهت رشد مطلوب تر داشته باشند.
نویسنده و مترجم: سعید عالی پور
