جراح ماهی (Acanthuridae)

به این ماهی ها در مناطق مختلف اسامی معمولی زیادی مانند ماهی جراح ،ماهی دکتر ،ماهی نیشتردار و ماهی یک شاخ داده شده است.بیشتر این اسم گذاری ها به علت ویژگی عمومی این گروه از ماهی ها است که اکثرا در هر طرف ساقه ی دمی دارای یک یا دو خار تیز می باشند.این خارها که سر آن ها به طرف جلو می باشد در واقع اسلحه های ماهی به حساب می آیند.این خارها معمولا دارای رنگ کاملا متمایز و متفاوت از رنگ زمینه ی بدن بوده و شاید علت آن آگاه نمودن سایر ما هی ها می باشد.

بدن آن ها نسبتا پهن و دیسک مانند است.باله های پشتی و مخرجی در سرتاسر بدن ادامه یافته و خط تقسیمی بین آن ها وجود ندارد.در این خانواده گونه های زیادی وجود دارند که از نظر شکل اساسی بدن دارای انواع متفاوتی می باشند.ماهی های بالغ جنس ناسو دارای پوزه ای دراز و ماهی های جنس زبراسوما دارای باله های پشتی و مخرجی بلندی می باشند.

این ماهی ها جزء ماهی های دریایی استوایی هستند که روی جزایر مرجانی همراه با پروانه ماهی ها و فرشته ماهی ها یافت می شوند.غذای اصلی آن ها را خزه ها تشکیل می دهند و در آکواریوم نیز باید به آن ها اسفناج نیم پخته و یا برگ کاهو داده شود.

در برخی از نقاط دنیا مانند هاوایی و فیلیپین از این ماهی ها به عنوان غذا استفاده می شود.در برخی نقاط دیگر نیز از مصرف آن ها خودداری می شود که شاید به علت طبیعت سمی این ماهی ها باشد. بررسی ها نشان داده اند که خارهای ساقه ی دمی برخی از این ماهی ها و همچنین شعاع های باله ی پشتی برخی دیگر از آن ها دارای غدد سمی می باشد.لازم به ذکر است که زخم حاصل از تماس بدن با شعاع های باله ای این ماهی ها بسیار دردناک بوده و ممکن است ایجاد عفونت نماید.