تکثیر ماهی دیسکس (Discus Breeding)
ماهی دیسکس یکی از متنوع ترین گونه های ماهیان آکواریومی است که تکثیر و پرورش آن ها علاوه بر درآمد زایی می تواند بسیار جذاب باشد. اما باید توجه داشته باشید که دیسکس ماهی حساسی است و نگهداری و پرورش این ماهی نیاز به دانش خاصی فراتر از اطلاعات عمومی نگهداری ماهی و آکواریوم دارد. در این مطلب به شیوه تکثیر این ماهی زیبا پرداخته شده است.
انتخاب جفت مناسب:
بهترین راه جهت تهیه جفت مناسب، نگهداری یک گله حداقل شش عددی از این ماهی است. در این شرایط با افزایش سن ماهی و رسیدن ماهی به سن بلوغ ( 12 ماهگی در خصوص ماهی دیسکس ماده و 12 تا 15 ماهگی در خصوص ماهی دیسکس نر )، ماهی ها خود به خود با هم جفت خورده و از میان ماهیان شما، حداقل یک جفت ایجاد خواهد شد. در این زمان مشاهده خواهید کرد که جفت مورد نظر قلمرویی را داخل آکواریوم برای خود انتخاب می کنند و سایر ماهی ها را از این منطقه می رانند. همچنین توک زدن (ضربه زدن با دهان) ماهی به شیشه آکواریوم از نشانه های زمان تخمریزی است.
روش دیگر جهت انتخاب جفت مناسب، قرار دادن یک نر بالغ به همراه سه یا چهار عدد ماده بالغ درون آکواریوم است. در این حالت باید به ماهی نر زمان داده شود تا جفت خود را انتخاب نماید. پس از شناسایی جفت مناسب، لازم است که ماهی های دیگر از آکواریوم خارج گردند و یا ماهی های مولد به آکواریومی دیگر منتقل شوند.
به طور کلی ماهیان نر دیسکس دارای جثه بزرگتری نسبت به ماهیان ماده هستند. همچنین با افزایش سن، باله ی پشتی جنس نر نوک تیز می شود. در صورتی که این باله در جنس ماده شکل خود را حفظ کرده و به صورت گرد باقی می ماند. همچنین این باله در جنس ماده کوتاه تر از اندازه آن در جنس نر است. تفاوت دیگر در شکل دم ماهی ها است. شکل دم در جنس ماده به صورت گرد می باشد. در تصویر زیر می توانید این اختلاف ها را مشاهده نمایید ( ماهی بالایی در تصویر جنس ماده و ماهی پایینی جنس نر می باشد).
آماده سازی آکواریوم تکثیر:
تانک تکثیر باید دارای حداقل حجم 100 تا 130 لیتر باشد و همچنین لازم است که ارتفاع آکواریوم نسبت به عرض آن بلند تر باشد. توصیه می شود که جهت نظافت آسان تر، از قرار دادن شن بستر داخل تانک تکثیر خودداری شود. استفاده از یک یا دو عدد فیلتر اسفنجی علاوه بر ایجاد سیستم تصفیه بیولیژیکی مناسب، از مکش تخم ها داخل فیلتر نیز جلوگیری می کند. چرا که این دسته از فیلتر ها جریان ملایمی ایجاد می کنند و مکش شدیدی نیز ندارند. همچنین قرار دادن یک عدد بخاری داخل تانک تکثیر الزامی است. جهت تحریک ماهی ها نسبت به تخمریزی، لازم است که دمای آب نسبت به شرایط عادی مقداری افزایش پیدا کند و در فاصله دمایی 27.5 تا 31 درجه سانتی گراد قرار بگیرد. ماهیان دیسکس تمایل دارند که تخم های خود را بر روی سطوح پهن و مسطح قرار دهند. به همین دلیل قرار دادن تعدادی گیاه دارای برگ پهن و یا کنده های چوب، فضاهایی را جهت محل قرار دادن تخم ها توسط ماهیان مولد ایجاد می کند. در صورت عدم وجود چنین مکان های داخل آکواریوم، ممکن است ماهیان مولد بر روی شیشه ی عمودی آکواریوم تخمریزی نمایند. در تکثیر مصنوعی این ماهی از کله قندی سفالی جهت محل تخمریزی استفاده می شود.
سیفون منظم هفتگی به میزان 50 درصد از حجم کل آب و همچنین سیفون منظم روزانه 10 الی 15 درصد به منظور تمیز نگه داشتن مخزن تولید مثل بسیار حائز اهمیت است. همچنین به منظور حفظ ثبات پی هاش آب، انجام تست های هفتگی پی هاش و اعمال تغییرات با استفاده از محلول های مناسب الزامی است. پی هاش مناسب جهت آکواریوم تکثیر، کمی پایین تر از میزان خنثی و در بازه ی اسیدی است. به طور کلی می توان گفت که ماهیان دیسکس جهت تولید مثل به آکواریومی گرم ( از نظر دمایی )، نرم ( از نظر سختی آب ) و کمی اسیدی ( از نظر پی هاش ) نیاز دارند.
تخمریزی ماهی دیسکس:
همان طور که گفته شد پس از مشاهده رفتار جفتگیری از جفت مولد لازم است که سایر ماهی ها از تانک خارج شوند و یا ماهی های مولد به تانک تکثیر انتقال یابند. تغذیه ماهی های مولد قبل از تخمریزی بسیار حائز اهمیت است که در این خصوص باید غذاهایی با منابع پروتئینی بالا در رژیم غذایی قرار گیرد. در ابتدای تخمریزی، ماهی ماده توده های کوچکی از تخم را در قسمت مشخصی از آکواریوم که از قبل توسط ماهیان مولد انتخاب شده است بر جای می گذارد و ماهی نر بلافاصله آن ها را بارور می کند. با گذشت زمان و ادامه تخمریزی، این توده های تخم بزرگتر می شوند و نهایتا کل سطح محل تخمریزی را می پوشانند. ماهی نر همزمان با بارور کردن تخم ها، از آن ها محافظت می نماید. پس از اتمام تخمریزی، ماهیان مولد با حرکات آرام باله های خود در اطراف تخم ها، سیستم تهویه ای را بر روی آن ها ایجاد می کنند که این امر از رشد قارچ ها بر روی تخم جلوگیری می کند. لارو های دیسکس پس از 2.5 تا 3 روز از تخم خارج می شوند و پس از چند روز قادر به شنا کردن خواهند بود. در این زمان نوزادان دیسکس در دسته ای منظم بین بدن ماهی نر و ماده شنا می کنند و از لایه مخاطی که بر روی پوست بدن والدین ترشح می شود، تغذیه می نمایند. به زبان ساده تر می توان گفت که والدین به این شیوه به نوزادان خود شیر می دهند. لازم است که نوزادان دیسکس بین 10 تا 14 روز توسط والدین نگهداری و تغذیه شوند. پس از این زمان می توان والدین را از تانک تکثیر خارج نمود و نوزادان را با نوزاد میگوی آب شور تغذیه نمود. این نوع رژیم غذایی باید تا زمانی که اندازه نوزادان به میزان مناسبی برسد ادامه پیدا کند.
زمانی که اندازه نوزادان دیسکس به اندازه یک سکه رسید، لازم است که نوزادان سایز بندی شوند و در آکواریوم های مجزا قرار بگیرند. این عمل به این خاطر توصیه می شود تا از تلف شدن نوزادان کوچکتر جلوگیری شود.
نویسنده و مترجم: سعید عالی پور
