پی هاش و روش های اندازه گیری (Aquariom PH)
پی هاش عبارت است از درصد اسیدی یا قلیایی آب که میزان آن برای سلامتی و رشد ماهیان و گیاهان آکواریومی بسیار حائز اهمیت است. درجه پی هاش برای اکثر ماهیان آکواریومی بین 6.5 تا 7.5 است اما در مواردی این میزان در اثر انباشت فضولات و پسماند غذا، شرایط بد آب و عدم سیفون منظم آب در طولانی مدت، از حد خود خارج می شود که این امر سلامت ماهیان را به خطر می اندازد. در این مطلب به بررسی پی هاش، نحوه اندازه گیری آن و روش های افزایش و کاهش پی هاش پرداخته شده است.
پی هاش چیست و چه تاثیراتی در زندگی آبزیان دارد:
PH مخفف کلمات power و hydrogene به معنی قدرت یونی هیدروژن در آب است. به بیان دیگر نسبت ملکول های یونیزه شده به مولوکول های یونیزه نشده را پی هاش می گویند و به بیان ساده تر می توان پی هاش را درصد اسیدیته و یا درصد قلیایت آب تعریف نمود. عدد پی هاش بین 0 تا 14 شماره گذاری می شود. عدد 7 میزان خنثی را نشان می دهد. اعداد بالاتر از 7 بیانگر قلیایی بودن و اعداد پایین تر از 7 بیانگر اسیدی بودن آب است. هر چه به عدد 14 نزدیکتر شویم میزان قلیاییت افزایش می یابد و هرچه به عدد 0 نزدیکتر شویم میزان اسیدیته افزایش پیدا می کند.
تغییرات شدید پی هاش و فاصله گرفتن از میزان خنثی باعث بروز خطرات سلامتی در ماهی ها می گردد. افزایش پی هاش به بالای عدد 8 خطر تبدیل آمونیوم به آمونیاک اسیدی و سمی شدن فضای آکواریوم را افزایش می دهد. همچنین کاهش پی هاش به زیر عدد 5 می تواند موجب پارگی مویرگ های زیر پوستی ماهی ها و خونریزی های داخلی گردد.
باید توجه داشته باشید که ماهی های مختلف نسبت به تغییرات پی هاش، میزان حساسیت متفاوتی دارند. برای مثال ماهیان دیسکس حساسیت بسیار بالایی نسبت به این تغییرات دارند و اندازه گیری و کنترل هفتگی پی هاش آب آکواریوم چنین ماهیانی الزامی است. همچنین پی هاش مناسب جهت زیست گونه های مختلف ماهی، متفاوت است که در بخش معرفی هر ماهی، پی هاش مناسب آن ماهی ذکر گردیده است.
روش های اندازه گیری پی هاش:
روش ها و ابزار های مختلفی جهت اندازه گیری پی هاش وجود دارند که در زیر به توضیح هر کدام می پردازیم.
استفاده از کاغذ تورنسل: نحوه کار با این کاغذ به این صورت است که قسمت مشخص شده کاغذ را درون آب فرو برده و سپس به آن زمان می دهید تا رنگ مورد نظر را نشان دهد. در صورتی که تورنسل به رنگ آبی در آید، آب قلیایی است و در صورتی که رنگ قرمز پیدا کند، آب اسیدی است. همچنین در پشت بسته کاغذ تورنسل، جدولی از اعداد و رنگ ها وجود دارد که با کمک آن می توانید عدد حدودی پی هاش را تعیین نمایید. اما به طور کلی استفاده از این روش دارای دقت پایینی است. همچنین برند های تجاری کاغذ های اندازه گیری پی هاش آکواریوم نیز در بازار وجود دارند که عملکردی مشابه کاغذ تورنسل دارند.
استفاده از پی هاش سنج دیجیتال: انواع مختلفی از این دستگاه وجود دارد که تمامی آن ها عملکرد مشابهی دارند. با قرار دادن سنسور دستگاه داخل آب می توانید عدد پی هاش را بر روی نمایشگر مشاهده بنمایید. از انواع پیشرفته تر این دستگاه قابلیت قرائت دما را نیز دارند. دستگاه های پی هاش سنج دیجیتال دقت بسیار بالایی دارند.
روش های افزایش و کاهش پی هاش:
کاهش پی هاش: استفاده از مواد کربنی مانند زغال اکتیو داخل پی هاش، تزریق co2، تعویض و سیفون بخشی از آب در صورتی که پی هاش در اثر انباشت فضولات بالا رفته باشد، اضافه کردن آب جوشانده شده به آب و استفاده از آب تصفیه شده از روش های عمومی کاهش پی هاش هستند.
افزایش پی هاش: استفاده از سنگ های مرجانی، استفاده از مواد آهکی و حل کردن جوش شیرین در آب از روش های بالا بردن و پی هاش آب است.
متعادل کردن پی هاش: هوادهی مناسب، سیفون فضولات از انتهای آکواریوم و جایگزینی آب جدید در بازه های زمانی منظم و همچنین استفاده از گیاهان طبیعی به تعدیل پی هاش آکواریوم کمک می کند.
همچنین محلول های تجاری متفاوتی جهت اعمال تغییرات در میزان پی هاش و همچنین تعدیل آن در بازار وجود دارند.
توجه داشته باشید که تغییر پی هاش در محدوده ای خاص نیاز به تنظیم سختی کربنات آب دارد. برای افزایش و یا کاهش پی هاش، ابتدا باید سختی آب را افزایش یا کاهش داد. در غیر این صورت تغییرات پی هاش موقتی خواهد بود و مجدد به مقدار قبلی باز خواهد گشت.